Hoe houden we de nul?
Het rapport van onze wegen oogt niet zo fraai. De Verkeersveiligheidsbarometer voor 2022 toont dat het aantal doden (ter plaatse) op onze wegen met meer dan 8% is gestegen ten opzichte van 2021. Voor onze ministers van mobiliteit lijkt ‘De nul halen’ een doel dat almaar verder buiten bereik komt te liggen.
Vision Zero: een verre droom?
In heel België gaan de cijfers in stijgende lijn. En dat ondanks alle maatregelen, technische innovaties, sensibiliseringscampagnes en stijgende budgetten voor infrastructuur en veiligheid. Als ‘Vision Zero’ een verre droom wordt, dan weet je dat je met een probleem zit.
De harde cijfers
ten opzichte van 2021
dat zijn er 21 meer dan in 2021
op de Belgische wegen
op de Belgische wegen
We kunnen niet alles oplossen met technologie
Jazeker, technologie heeft de voorbije decennia vele tienduizenden mensenlevens gered. Denk maar aan iets eenvoudigs als de veiligheidsgordel, de dodehoekspiegel of automatische noodremsystemen. Snelheidsverlagingen en trajectcontroles leiden systematisch tot minder zware ongevallen en minder verkeersdoden. Opvallend: Vaak zijn technologische innovaties vooral van toepassing op gemotoriseerd verkeer en niet zozeer op actieve weggebruikers. Die blijven cru gezegd in leven bij gratie van autotechnologie die hen genadig is. De dramatische cijfers van de Verkeersveiligheidsbarometer laten zien dat technologische vooruitgang duidelijk ook grenzen kent als het erop aankomt om mensenlevens te redden.
Technologie blijft nodig om ons verkeer veiliger te maken, maar de winsten die we hier in de komende jaren mee kunnen boeken, zullen eerder marginaal zijn. Niet ‘newer cars’ maar ‘fewer cars’. Dat zou een veel grotere impact hebben om het einddoel van nul verkeersdoden te halen.
We houden vast aan oude strategieën
De meeste mensen houden niet zo van verandering. We wringen ons in allerlei bochten en doen er alles aan om alles zoveel mogelijk bij het oude te laten. Desnoods met wat vandalisme erbij als dat de zaken kan doen stilstaan (of achteruitgaan). Sinds 20 november, de Internationale Herinneringsdag voor Verkeersslachtoffers van de Verenigde Naties, weten we echter ook dat oude recepten de voorbije 50 jaar tot meer dan 80.000 (!!) verkeersdoden leidden. Da’s de volledige bevolking van een gemiddelde Vlaamse centrumstad, pakweg Mechelen of Hasselt, naar het kerkhof dragen. Het zijn 80.000 namen op een veel te lang tapijt tijdens een herdenkingsmoment. Maar minstens even erg is dat ze een veelvoud van mensen vertegenwoordigen met verdriet dat nooit meer weggaat.
Intussen blijft België koploper in het subsidiëren van fossiele brandstoffen. En bij elke crisis klampen we ons wanhopig vast aan een verleden waarvan we eigenlijk al lang weten dat het nooit zal/mag terugkeren. Waarom niet weer eens lekker ouderwets naar ons gezond boerenverstand luisteren dat zegt: eigenlijk kan ik wel eens met de fiets naar het werk of de winkel, eigenlijk is het toch wel interessant dat mijn werkgever een treinabonnement betaalt, eigenlijk hoef ik geen drie keer per jaar op vliegvakantie …
We saboteren onze sterspeler
We weten dat het openbaar vervoer de ruggengraat is van een gezond mobiliteitssysteem. En toch moeten OV-maatschappijen het jaar na jaar met minder budget doen, worden lijnen afgeschaft, landelijke gebieden over het hoofd gezien en is Basisbereikbaarheid intussen compleet uitgehold.
Het openbaar vervoer moet echt openbaar, en dus voor iedereen, worden zodat het overal te lande toegankelijke mobiliteit garandeert. De vraag of het dan nog rendabel is, is echt niet de belangrijkste. Leefbaarheid moet daarentegen de belangrijkste maatstaf zijn. Een betrouwbaar, comfortabel en betaalbaar openbaar vervoer neemt namelijk de noodzaak weg om in de auto te stappen. Uiteraard kan je niet alle autoritten voorkomen, je hebt altijd noodzakelijk verkeer. Maar in een wereld met fijnmazig openbaar vervoer, duurzame alternatieven en goede voorzieningen staat dat noodzakelijk verkeer alvast nooit meer in de file.
Driedubbele winst met straten op mensenmaat
Niemand ziet graag mensen sterven, en ja, we hebben geprobeerd om ons verkeer minder moordend te maken. Maar toch is er in al die jaren ook een zeker gevoel van gelatenheid gekomen, dat ons verkeer nu eenmaal doden eist. Dat weigeren we te accepteren bij Mobiel 21, om de simpele reden dat verkeersdoden een (systeem)keuze zijn en niet zomaar een accident. En dus zijn autoluwe dorpen en steden de toekomst. Minder autoverkeer maakt ruimte vrij voor mensen om te dromen, om te herademen, om beter te leven. Neem de auto weg, stimuleer actieve en gedeelde mobiliteit, breng de nabijheid terug, en kijk hoe je hiermee een zuivere hattrick scoort voor de maatschappij:
- Nul verkeersdoden (misschien wel vóór 2050, stel je voor).
- Gezondere dorpen en steden met een menselijker en socialer karakter.
- Het einde van vervoersarmoede want iedereen geraakt waar hij of zij wil geraken.
Kiezen we voor mensen(levens) of machines?
Technologie, wetgeving en preventie schurken tegen de grenzen van hun kunnen aan. Dus, beste beleidsmakers: put your money where your mouth is. En maak werk van deftige, betrouwbare, comfortabele en betaalbare vervoerssystemen die écht het potentieel hebben om nul verkeersdoden te veroorzaken. Gooi dus de huidige houding van ‘mathematisch is alles nog mogelijk’ resoluut overboord. Want het is niet minder dan een zwaktebod als het over het terugdringen van het aantal verkeersdoden gaat. En, beste Belgen, laat zien dat jullie je gedrag kunnen en willen veranderen. Met de campagne 30 Dagen Minder Wagen hebben jullie alvast bewezen dat het kan, als jullie de kans maar krijgen. Ook de laatste FietsDNA-enquête van Fietsberaad toont dat we meer willen fietsen, zowel functioneel als voor het plezier. Maar ook hier doet een gebrek aan veilige infrastructuur mensen twijfelen.
Als we weigeren om echt te veranderen, om echt te kiezen voor mensenlevens en levenskwaliteit dan stevenen we ook de komende decennia af op een schandelijke nederlaag die nog jarenlang in bloedrode op de tabellen zal staan.
Gerelateerde inzichten
Het Nieuwe Parkeren: jouw kompas voor beter parkeerbeleid
Integraal parkeerbeleid is een hefboom, met positieve effecten voor onze leefbaarheid, verkeersveiligheid, ruimtelijke kwaliteit en mobiliteit. In een whitepaper biedt Mobiel 21 lokale en Vlaamse beleidsmakers een kompas om werk te maken van zo'n integraal parkeerbeleid.
Onze brief aan Annick De Ridder, de nieuwe Vlaamse minister voor Mobiliteit
De eed is afgelegd, het nieuwe Vlaamse regeerakkoord ligt er. Tijd voor een brief aan minister voor Mobiliteit en Openbare Werken, Annick De Ridder. Over draagvlak en gevonden politieke moed voor meer duurzame mobiliteit.
Meer straten op mensenmaat
We tonen hoe geweldig straten zijn als er meer plaats is voor mensen en minder voor auto's. Straten op mensenmaat met ruimte voor ontmoeting, spel, natuur, adem en rust. Enfin, straten om in te leven, dus.