Hoe maken we fietsen nog inclusiever?
Een nieuw rapport van Mobiel 21 brengt de diversiteit van fietsers in de Vlaamse centrumsteden in kaart. Het rapport biedt beleidsmakers inzichten voor een inclusiever fietsbeleid.
Vandaag is fietsbeleid in Vlaanderen er vooral op gericht om fietsen te stimuleren en het aantal verplaatsingen met de fiets te verhogen. Beleidsmakers vertrekken daarbij vanuit een algemeen beeld van ‘de fietser’, die aangemoedigd wordt om vaker te fietsen. Met succes, want het aantal fietsverplaatsingen neemt toe.
Meer fietsverplaatsingen, meer diversiteit?
Toch rijst de vraag of deze toename in absolute aantallen ook betekent dat mensen die vandaag niet fietsen, of niet vaak fietsen, dat plots wel of vaker doen. Het risico bestaat namelijk dat het huidige fietsbeleid vooral mensen bereikt die sowieso al frequent fietsen, maar niet inspeelt op de noden van bevolkingsgroepen die ondervertegenwoordigd zijn in de fietsstatistieken. Anders gezegd: meer fietsverplaatsingen, maar daarom niet meer diversiteit in de groep van fietsers.
Een blik op de 13 Vlaamse centrumsteden
Om lokale en regionale beleidsmakers te helpen, zoomen we in een ons rapport in op de verschillen tussen bevolkingsgroepen qua fietsbezit, fietsfrequentie en fietsgebruik. En dat aan de hand van gegevens voor de dertien Vlaamse centrumsteden. Hun relatief diverse bevolking en hun voortrekkersrol op het vlak van mobiliteit en fietsbeleid maakt hen tot interessante cases.
Het rapport brengt allerlei factoren in rekening: van geslacht, leeftijd, opleidingsniveau, inkomen en herkomst tot de aard van de fietsverplaatsing. Wat blijkt? Niet alle bevolkingsgroepen in Vlaanderen fietsen even frequent. Niet alle bevolkingsgroepen fietsen voor dezelfde doeleinden. En er zijn grote verschillen tussen de dertien centrumsteden.
Vervoersarmoede en de modal split
Een stijgend aantal fietsverplaatsingen kan een groeiende ongelijkheid maskeren, waarbij bepaalde bevolkingsgroepen niet genieten van de vele voordelen die de fiets biedt. Als duurzaam, toegankelijk en relatief goedkoop vervoersmiddel heeft de fiets veel potentieel om vervoersarmoede terug te dringen. Dat potentieel kan natuurlijk enkel benut worden als fietsen zelf een inclusieve activiteit wordt, waar iedereen aan kan deelnemen.
Dit vraagt op zijn beurt om een fietsbeleid dat verder kijkt dan alleen de modal split. Een beleid ook dat bewust rekening houdt met de diversiteit en heterogeniteit van Vlaamse fietsers, en de noden van bevolkingsgroepen die ondervertegenwoordigd zijn in de fietsstatistieken in het bijzonder.
Naar een inclusief en lokaal fietsbeleid
De inzichten in het rapport vormen een startpunt voor beleidsmakers om hun beeld van fietsers in Vlaanderen te diversifiëren, en hun mobiliteitsvisies, beleidsplannen en communicatiecampagnes aan deze diverse realiteit aan te passen. Enkel zo kunnen ze fietsen heel gericht stimuleren bij bevolkingsgroepen die op dit moment nog ondervertegenwoordigd zijn in de fietsstatistieken.
Gerelateerde inzichten
Fietsschool XS: Fietslessen voor kwetsbare kinderen
Vanaf 20 september biedt De Fietsschool gratis fietslessen aan voor lagereschoolkinderen in Leuven. In vier lessen leren kinderen die nog geen evenwicht kunnen houden op de fiets hoe ze zelfstandig moeten trappen. Zo genieten ze van meer bewegingsvrijheid.
All For Zero: Vrouwen zeker in't zadel
Waarom voelen vrouwen zich minder veilig op de fiets dan mannen? Is dat onveiligheidsgevoel de reden dat ze minder fietsen? Met het onderzoek 'Vrouwen zeker in’t zadel' zoeken Mobiel 21 en De Fietsschool antwoorden op deze vragen, als startpunt voor een inclusiever fietsbeleid.
Samen tegen vervoersarmoede
We maken komaf met vervoersarmoede. Want je kunnen verplaatsen is een basisrecht. Daarom geven we fietslessen aan volwassenen en doen we onderzoek. Iedereen moet kunnen geraken waar hij of zij moet zijn.