Iedereen Bilzen achterna?

In een artikel van Het Belang van Lim­burg op 13 feb­ru­ari getu­igt schep­en van Economie Bruno Stee­gen van de stad Bilzen over het grote suc­ces van hun gratis par­keer­beleid: ​“Ik begri­jp niet dat andere ste­den van ons niveau dit niet doen.” Twee uur lang kan je gratis park­eren in de strat­en van Bilzen. Maar als we even gaan snuis­teren op de web­site van de stad, kri­j­gen we een com­pleter beeld. We wor­den getrak­teerd op mooie foto’s van wan­de­lende shop­pers en mensen badend in het zon­licht op een ter­ras­je – hier is er geen auto te zien. De ronk­ende tekst draagt bij aan de verleiding:

“Bilzen is een his­torisch stad­je aan de Demer waar u alti­jd wat beleeft. Cul­tu­ur en natu­ur vullen mekaar aan; han­del en wan­del gaan er hand in hand; het uit­gaansleven in het alge­meen en de zomert­er­rassen in het bij­zon­der hebben een grote aantrekkingskracht. Het onbe­twist­bare klop­pend hart van Bilzen is de markt. In Bilzen vind je een ide­ale mix van spe­ci­aalza­k­en en bek­ende ketens in en rond de winkel­cen­tra De Klokke en De Com­man­derie. Goed voor meer dan 45.000m² shop­plezi­er. Het cen­trum is een echte trek­pleis­ter voor zow­el kooplusti­gen als dag­jesto­eris­ten. In deze omgev­ing bruist het voort­durend van het lev­en: overdag komen hier hon­der­den bezoek­ers van de vele dien­sten en shops en ​’s avonds trekken de vele hore­caza­k­en ontel­bare ​‘stap­pers’.”

En ja, er wordt in het groot gead­ver­teerd dat je er gratis kan park­eren, als een mooie kers op de taart. Maar als ik moet kiezen tussen de kers of de taart, kies ik toch voor de taart…

Oké, ik kan me voorstellen dat de tover­wo­or­den ​“gratis park­eren” een extra over­tuig­ingsar­gu­ment zijn voor shop­pers die zich afvra­gen ​“waar zullen we van­mid­dag eens heen rij­den?”. En dat han­de­laren denken dat ze in een gemeente met gratis park­eren meer kans op een goede omzet zullen hebben. Maar dat je omge­keerd geen suc­cesvol winke­laan­bod in je stad­s­cen­trum kan uit­bouwen zon­der gratis park­eren, dat durf ik te betwi­jfe­len. Zo zet Meche­len, waar je in de strat­en van het cen­trum max­i­maal 2 uren betal­end kunt park­eren, met suc­ces in op het onder­s­te­unen van starters met pop-up winkels in leegstaande pan­den waar­door het winke­laan­bod divers­er en inter­es­san­ter wordt (het MEST-project). Wel over­we­gen ze om het gratis kwartiert­je kort park­eren voor kleine bood­schap­pen te ver­len­gen naar een half uur, aldus burge­meester Bart Somers in de uitzend­ing van Hauteki­et vanocht­end. Dat is wellicht een goed compromis.

Gratis park­eren is asociaal

Het is onder­tussen voor iedereen wel duidelijk dat er zon­der ingri­jpen té veel auto’s rond rij­den voor de beperk­te ruimte die we in onze ste­den hebben. Terecht mak­en velen daar­bij de kant­teken­ing dat er vaak te weinig com­fort­a­bele en veilige alter­natieven zijn. Daarom is het des te belan­grijk­er dat ste­den investeren in duurzame ver­vo­er­mid­de­len die min­der plaats innemen dan de auto en een kleinere of geen nefaste impact hebben op luchtk­waliteit, lawaai en kwaliteit van de ruimte.
Par­keerinkom­sten wor­den dan ook best geïn­vesteerd in duurzame alter­natieven in plaats van ze in de ​“algemene kas” in te lijven. Zo is het ook voor iedereen duidelijk dat er sprake is van een herverdel­ing: de gebruik­er met de groot­ste negatieve impact op ruimte en milieu betaalt voor het con­cur­ren­tiëler mak­en van alter­natieven met een posi­tie­vere impact. De aan­leg van wegen en par­keert­er­reinen wordt voor het groot­ste deel betaald uit algemene belast­ingsinkom­sten, waar ook mensen die weinig autori­j­den of zich geen auto kun­nen veroorloven aan bij­dra­gen. Een langs de weg gepar­keerde auto neemt 8 keer zoveel ruimte in beslag als een fiets in een fiet­sen­rek. Een auto op een par­keert­er­rein neemt maar lief­st 16 keer zoveel ruimte in. (fiet​sen​naarhetwerk​.nl) Schaarse ruimte die niet voor andere doelein­den gebruikt kan wor­den. Autori­j­den draagt ook heel wat bij aan de grote economis­che kost door inac­tiviteit (jaar­lijks €80,4 mil­jard in Europa) en luchtvervuil­ing (jaar­lijks €15 mil­jard in Bel­gië). Als we reken­ing houden met die maatschap­pelijke kosten, kri­jgt de auto al decen­ni­alang een voorkeurs­be­han­del­ing die hoe langer hoe moeil­ijk­er te verdedi­gen valt.

De taak van de overheid

Akko­ord, een stad heeft een bloeiende lokale economie nodig en dient haar han­de­laren te onder­s­te­unen. Maar daar­bij mag zij haar overige tak­en niet over het hoofd zien, zoals daar zijn: een kwaliteitsvolle pub­lieke ruimte inricht­en waar plaats is voor iedereen en wak­en over de gezond­heid van haar inwon­ers. Ook het kosten­plaat­je mag niet uit het oog ver­loren wor­den: gratis park­eren kost de stad Bilzen zo’n 750.000 à 950.000 per jaar (Het Belang van Lim­burg, 13/02/2016). Boven­di­en is het nog maar zeer de vraag of gratis park­eren dé oploss­ing is voor leeg­stand en een slabakkende lokale economie. De economis­che cri­sis en het toen­e­mende suc­ces van de e‑commerce hebben in belan­grijke mate bijge­dra­gen aan de moeil­ijkhe­den. Is gratis park­eren dan wel meer dan een pleis­ter op de wonde? Of om het met de woor­den van ​‘par­keer­prof’ Giu­liano Min­gar­do te zeggen: ​“Gratis park­eren kan niet con­cur­reren met Zalan­do.” (Het Belang van Lim­burg, 13/02/2016)

Vol­gens de British Coun­cil of Shop­ping Cen­tres zijn een goede mix van func­ties (winkels, hore­ca, enter­tain­ment, nachtleven, wonen) en het opbouwen van een uniek karak­ter essen­tiële ingrediën­ten voor het winkel­cen­trum van kleine en mid­del­grote ste­den. De strate­gis­che visie daar­voor moet van de plaat­selijke over­heid komen. Ver­keer­schaos en par­keer­prob­le­men zijn daar­bij uit den boze. Om vol­doende par­keerkans te bieden, mag slechts 80% van de capaciteit ingenomen zijn. (www​.mobielvlaan​deren​.be) Gratis park­eren kan het moeil­ijk mak­en om daaraan te voldoen.

Speel je eigen troeven uit

Het goede nieuws is dat onze stad­s­cen­tra steeds pop­u­laird­er zijn als winkelbestem­ming. Wie iets spec­i­fieks nodig heeft, trekt daar­voor vaak naar het cen­trum van de stad waar hij/​zij woont of werkt. Als we in andere ste­den gaan shop­pen, doen we dat vooral in ste­den waar je meer kan beleven dan enkel winke­len en waar er vol­doende leuke, meer spe­ciale winkels zijn. Bereik­baarheid en par­keergele­gen­heid spe­len vooral een rol in de aantrekkingskracht van shop­ping­cen­ters. (www​.vler​ick​.com) Laat onze ste­den dus hun eigen troeven uit­spe­len, in plaats van te proberen om de troeven van de shop­ping­cen­ters te evenaren. Met andere woor­den: bak een lekkere taart en vergeet die kers.