Onze brief aan Annick De Ridder, de nieuwe Vlaamse minister voor Mobiliteit
Geachte Minister voor Mobiliteit en Openbare Werken
Beste Mevrouw De Ridder
De eed is afgelegd, het akkoord ligt er. De hand kan aan de ploeg geslagen worden. Al was er in het regeerakkoord toch een passage over ‘de zoektocht naar een maatschappelijk draagvlak’ die ons overhaalde om u deze brief te schrijven.
Even over dat vaak gezochte draagvlak
We willen u vertellen dat het draagvlak voor moedige, toekomstgerichte keuzes wel degelijk bestaat. Hoe we dat weten? Dankzij een uitgebreide enquête waarmee een representatief staal van 2.000 Vlamingen ons in mei 2024 een inkijk gaven in hun mening en houding t.o.v. duurzame mobiliteit. En daaruit blijkt niet alleen dat het draagvlak voor duurzame mobiliteitskeuzes veel groter is dan u misschien vermoedt, maar dat diezelfde Vlaming ook heel goed weet waar de prioriteiten liggen. En dat is voor de duidelijkheid niet bij meer elektrische wagens. Wél bij toegankelijk openbaar vervoer en deftige fietsinfrastructuur, om er maar een paar te noemen. Maar goed dus dat u komaf maakt met die compleet inefficiënte premie voor e-wagens.
De enquête brengt de publieke opinie over duurzame mobiliteit in Vlaanderen voor het eerst helder in kaart. Hierbij nodigen we u uit om er de komende weken dieper in te duiken. Om uw twijfels te counteren, vragen te beantwoorden, maar vooral om uw beleid de komende jaren extra zuurstof te geven. Neem dus gerust die moedige beslissingen die nodig zijn om voor een warm en welvarend Vlaanderen te gaan. Anders riskeert u te eindigen met een heet Vlaanderen, letterlijk en figuurlijk. Want er is heel wat nodig om die ambitieuze klimaatdoelstellingen te halen. Gebruik woorden als ‘betaalbaar’, ‘sociaal rechtvaardig’ en ‘draagvlak’ dus niet als drogreden om een regering te worden van business as usual.
Duurzame mobiliteit is veel meer dan ...
Heel eerlijk? We hadden meer verwacht van het hoofdstuk over Duurzame Mobiliteit. Het gaat namelijk over veel meer dan wat morrelen in de marge met laadpaalpleinen of milieuvriendelijke brandstoffen. Duurzame mobiliteit betekent ook werk maken van een sterke regio die iedereen de mogelijkheden biedt om te geraken waar hij moet zijn. Met een sociaal rechtvaardige mobiliteit die oog heeft voor kwetsbare groepen en blinde vlekken wegwerkt in het mobiliteitssysteem. Die kiest voor een duurzame modal shift, gesteund op een performant openbaar vervoer en kwaliteitsvolle infrastructuur voor voetgangers en fietsers. Kiezen voor een warm Vlaanderen betekent ook dat u het echt meent met Vision Zero. 0 verkeersdoden of zwaargewonden in ons verkeer, zeg nu zelf er zijn slechtere pluimen om op uw hoed te steken.
We zijn heel blij dat u de kindnorm als uitgangspunt kiest. Wij, volwassenen en mobiliteitsprofessionals, moeten de zaken echt veel vaker vanuit kindperspectief bekijken. Het is een wijd aanvaard gegeven: een mobiliteitssysteem dat werkt voor een 8-jarige, heeft voor iedereen voordelen, jong én oud. Een no-brainer eigenlijk.
Maar dan lezen we toch weer op verschillende plaatsen over betere doorstroming van verkeer. We zijn niet van kwade wil, dus gaan we ervan uit dat u het accent dan legt op doorstroming van autonoom mobiele kinderen en niet van kinderen op de achterbank van een auto, bestuurd door ouders die, vanwege de chaos aan de schoolpoort, te bang zijn om hun kind naar school te laten stappen of fietsen. Uit onze enquête blijkt trouwens dat een grote meerderheid van de Vlamingen voorstander is van meer en betere fietspaden.
We lezen met belangstelling dat u het openbaar vervoer ziet “als een belangrijke hefboom in de strijd tegen vervoersarmoede”. We hebben er met Mobiel 21 lang voor gestreden om dit thema op de politieke agenda’s te krijgen. Dat is alvast gelukt, nu is het aan u om beleid te maken dat echt komaf maakt met vervoersarmoede. Met uw "forse investeringen" moet het zeker lukken om blinde vlekken in het aanbod weg te werken. Maar vervoersarmoede heeft vele gezichten. Dat weten we uit onderzoek maar ook uit jarenlange ervaring met De Fietsschool. Elk jaar worden de wachtlijsten langer van volwassenen die willen leren fietsen. Gelukkig zijn er al tientallen Fietsscholen in Vlaanderen. Een Fietsschool is een rasechte quick win om vervoersarmoede duurzaam op te lossen. Wij gaan alvast voor 100 Fietsscholen in heel Vlaanderen tegen 2028. Als u daarin ook een forse investeringsopportuniteit ziet, weet u ons te vinden.
Als we moeten kiezen tussen ‘De overheid moet ervoor zorgen dat mensen zo snel mogelijk op hun bestemming geraken’
OF
‘De overheid moet ervoor zorgen dat iedereen op zijn bestemming geraakt’
dan kiezen we overtuigend voor dat laatste.
Een ambitieuze modal shift
Tot slot nog een derde principe: “een sterke koppeling tussen ruimte- en mobiliteitsbeleid via een ambitieuze modal shift”. Om tegen 2030 een modal split te hebben van 50/50 auto’s/duurzaam vervoer is meer nodig dan grote infrastructuurprojecten. Daarvoor hebt u ook een mental shift bij de Vlaming nodig. De aangehouden investeringen in fietsinfrastructuur, een Masterplan Fiets, een erkenningskader voor gedeelde mobiliteit, een voetgangersvademecum en de forse investeringen in openbaar vervoer zijn allemaal hefbomen om de mensen niet alleen goesting maar ook vertrouwen te geven dat ze op heel veel plaatsen ook kunnen geraken zonder eigen auto. Met de juiste steun, hulp of zorg waar en wanneer die nodig is. We gunnen uw beleidsploeg daarom de nodige ruimte om te durven, om resoluut te kiezen voor een duurzaam mobiliteitssysteem. Dat uw en-en-en-verhaal daarvoor de juiste keuze is, laten we voorlopig in het midden. Als de verhoudingen van de mix de juiste zijn – u weet wel, het STOP-principe – dan heeft uw plan alle kans op slagen.
Gerelateerde inzichten
Zo kijkt de Vlaming naar duurzame mobiliteit
Hoe kijkt de doorsnee Vlaming eigenlijk naar duurzame mobiliteit? Onze uitgebreide enquête bij 2000 Vlamingen in juni 2024 geeft een duidelijk antwoord op die vraag.
VIP's op de Fiets
Meer ruimte vragen voor jonge fietsers in het verkeer? Dat doen we bij Mobiel 21 met een opvallende guerrilla-actie op één van de drukste straten van Leuven. En dus kon je, op een ochtend in de tweede week van het schooljaar, 10 kinderen mét bodyguards naar school zien fietsen.
Samen tegen vervoersarmoede
We maken komaf met vervoersarmoede. Want je kunnen verplaatsen is een basisrecht. Daarom geven we fietslessen aan volwassenen en doen we onderzoek. Iedereen moet kunnen geraken waar hij of zij moet zijn.