Els van den broeck en Jan Christiaens worden de nieuwe baas van Mobiel 21. Of, zoals hun visitekaartjes vertellen: algemeen directeur. Maar ze zijn zoveel meer dan een functietitel in een e-mailhandtekening. Eén interview met twee bekende gezichten in hun nieuwe rol. Een openhartig gesprek over ambities, ideeën, wensen en iets over overbodig worden.
2 algemeen directeurs, daar moet wel een goede reden voor zijn
Jan: “Voor de duidelijkheid, we gaan elk voor 60% managementtaken opnemen. Voor de overige 40% blijven we betrokken bij verschillende projecten binnen Mobiel 21. Maar dat is inderdaad 120% management in totaal. Waarom? Omdat we denken dat de schoenen van Elke Bossaert redelijk groot zijn om te vullen. En omdat we geen van beiden de ambitie hebben om full-time baas te zijn. Het geeft ons ook wat ademruimte om te wennen aan onze nieuwe rol en om er ons eigen ding van te maken. Die 120% staat niet in steen gebeiteld. Op het einde van dit jaar evalueren we ons eerste jaar samen met het bestuursorgaan (de vroegere raad van bestuur) en dan bekijken we hoe we verder gaan.”
Els: “Elke was wel voltijds manager. En soms is alleen maar alleen dus ben ik heel blij dat we dit nu als een duobaan opnemen. Het is fijn om een direct klankbord te hebben. Daarin zit voor mij de grote meerwaarde t.o.v. vroeger.”
En wat als jullie niet overeen komen?
Els: “Dan gaan we vechten hé … of een wandeling maken, dat kan ook natuurlijk. Ik zie het als een verrijking om van mening te verschillen én zelfs te veranderen. Het triggert je om dieper na te denken over thema’s die je voordien op automatische piloot benaderde. Ik ga ervan uit dat Jan en ik als beschaafde mensen, constructief van mening kunnen verschillen. We hebben natuurlijk ook elk onze eigen expertise en een eigen stijl om de zaken aan te pakken. We gaan zoveel mogelijk in de we-vorm spreken maar we blijven wel twee aparte mensen met een eigen gedacht. Weliswaar complementair zodat het geheel groter wordt dan de som van de delen.”
Jan: “We hebben ook de luxe van een heel betrokken bestuursorgaan. Mochten we ons toch ergens in vastrijden dan kunnen we ook bij de bestuursleden te rade gaan. Ik ben er zeker van dat we inhoudelijk voor 90% op dezelfde lijn zitten. Maar of we over die 10% strijd gaan voeren, betwijfel ik ten zeerste. Waar ik wel al verandering voel is dat we, ook over meningsverschillen, transparanter willen zijn en dat we ook de rest van het team gaan betrekken bij bepaalde beslissingen. Mobiel is ‘wij allemaal’ dus moeten we ook samen durven beslissen. Ook al zijn we met twee, we weten niet alles. En als er toch knopen moeten worden doorgehakt, dan houden Els en ik samen de bijl vast.”
Zijn er wilde plannen voor Mobiel 21?
Els: “Continuïteit is onze eerste bekommernis. Dat is niet wild, maar toch ook niet braaf. We zijn goed bezig, dat mogen we gerust zeggen. Het vertrek van Elke is een verlies, maar ook een kans om een nieuwe wind te laten waaien. En vooral ook een kans om het werk uit het verleden te valoriseren.”
Jan: “We gaan meer focus brengen. We willen niet per se meer mee zijn met álles. Dat betekent dat we extra kansen creëren voor bepaalde projecten en thema’s maar ook dat we bepaalde zaken niet meer gaan doen. De focus mag weer wat meer op mensen komen te liggen. Dat is onze sterkte, dat we die menselijke dimensie in heel het debat centraal zetten. Ook dat is geen wild plan maar een stap in een doelgerichte en toekomstgerichte evolutie.”
“Het is 2020. We hebben Europese projecten gedaan onder de noemer Horizon 2020, maar daar zijn we nu wel, hé. En dan moet je soms durven toegeven dat we de toekomst misschien liever wat anders hadden gezien. Door de dingen die we doen en hoe we ze doen eens goed onder de loep te nemen, loodsen we Mobiel 21 het nieuwe decennium in.”
Els: “Volgend jaar is het 2021. Dan zijn we gerodeerd en dan mag het wat mij betreft wel wat wild worden voor Mobiel 21. Die 21 in onze naam vindt trouwens zijn oorsprong in de Millenniumdoelstellingen van eind jaren 80. Toen waren we nog ‘Langzaam Verkeer’ en maakten we samen met verschillende andere bewegingen een ‘lokale agenda 21’ om de 21ste eeuw duurzaam vorm te geven. In al die jaren hebben we al veel bereikt en is er heel wat veranderd, maar we zijn er nog niet.”
Wanneer zijn we er wel? Wanneer wordt Mobiel 21 overbodig?
Jan: “Als we de definitie van duurzame mobiliteit hebben bereikt. Voor Mobiel 21 is mobiliteit pas echt duurzaam als het verplaatsingssysteem werkt, betaalbaar, ecologisch verantwoord, veilig, toegankelijk en rechtvaardig is voor iedereen.”
Els: “We gaan de 21ste eeuw misschien nog wel nodig hebben om daar te geraken. Maar we gaan geen Mobiel 22 oprichten. Tegen dan willen we andere uitdagingen aangaan. Maar ik voel wel dat de tijden aan het veranderen zijn. En dan is het superinteressant om op zo’n scharnierpunt te staan met Mobiel 21.”
Jullie krijgen één wens die uitkomt, welke is dat?
Els: “Onvoorwaardelijke steun uit politieke hoek. Het zou heel fijn zijn dat er op alle beleidsniveaus, in ons land én internationaal, een sense of urgency komt die een boost geeft aan een duurzamere wereld. Geen steekvlampolitiek, geen verdeeldheid, geen angst of fake news, gewoon één duidelijke stem, een langetermijnvisie en een duidelijke wil om voluit voor de beste oplossing te gaan voor iedereen.”
Jan: “De politiek is één zaak, maar ik zie ook veel engagement bij burgers. Mijn wens is dat we burgers zo sterk maken dat ze amper nog politiek nodig hebben om zaken te veranderen. Verkeer en mobiliteit moeten iets worden dat mensen niet meer ondergaan, maar actief zelf mee vorm gaan geven. Dat is wat we bijvoorbeeld doen met Telraam. Als je kijkt naar de explosieve groei van het aantal Telramen op 1 jaar tijd, dan weet je dat je de mensen iets in handen geeft om een trendbreuk in gang te zetten. En ook Iedereen Gorilla geeft mensen de instrumenten en de goesting om het status quo uit te dagen én te veranderen. Daarbij aansluitend wens ik dat alle organisaties en bewegingen die met duurzaamheid begaan zijn, aan hetzelfde zeel gaan trekken. We moeten minder elkaars concurrenten worden. Zo krijgen we een steeds groeiende kritische massa voor positieve verandering.”
Waarover verbazen jullie je nog?
Jan: “De toenemende polarisatie. Alles wordt meer en meer zwart-wit. Neem het voorbeeld van de kilometerheffing. De wetenschap is heel duidelijk over de positieve effecten op onze mobiliteit. En dan zegt Vlaanderen: ‘daar is geen draagvlak voor’. Waarop het Brussels gewest zegt: ‘dan doen we het zelf wel’. De combinatie van verdraaide feiten en institutionele spelletjes, elkaar eerder een hak willen zetten in plaats van weloverwogen voor de beste oplossing te kiezen, daar trek ik grote ogen van. Zoveel slimme mensen bij elkaar, die liever voor conflict, desinformatie en kortetermijndenken kiezen, daar kan ik niet goed bij. Waarom is de nuance vaak zo ver zoek?”
Els: “Ik verbaas me soms over het gebrek aan solidariteit tussen mensen. De toename van de wij-zij-discours. Ook daar kunnen we als Mobiel 21 wel een dam tegen opwerpen. Als ik kijk naar wat we doen met De Fietsschool, hoeveel mensen zich engageren, hoeveel mooie verhalen dat daar uitkomen, dan weet ik dat we het verschil kunnen maken. Dat moeten we als Mobiel 21 echt koesteren en nog dubbel zo hard voor gaan. We moeten authentiek blijven en de nuance terugbrengen waar die ontbreekt. Da’s onze missie!”
Welk boek doen jullie elkaar cadeau?
Jan: ‘Social Startup Succes’ van Kathleen Kelly Janus. Omdat het heel mooi uitlegt hoe de theorie van verandering werkt, hoe je impact kan meten, enz. Ik heb er veel aan gehad voor bv. de volgende fase van De Fietsschool en ook voor wat we dit jaar met de Raambabbels gaan doen.”
Els: ‘Het moois dat we delen’ van Ish Ait Hamou. Gewoon omdat het pure schoonheid is. Perfect als tegengif voor die momenten waarop je het gevoel hebt dat de wereld naar de vaantjes is.”
Jan: “Daar wil ik kort nog iets aan toevoegen. Ik vind dat we onze successen, groot en klein, gerust wat meer mogen vieren. We zijn soms echt te bescheiden over onze projecten, onze expertise en onze beweging. Als je wat vaker de tijd neemt om te genieten van wat goed gaat, dan is dat ook een van de beste medicijnen tegen zwartkijkerij. Ik hoorde in de wandelgangen al het grappig bedoelde voorstel om extra feestjes in onze statuten op te nemen. Wel, een eerste belofte voor dit jaar: meer uitnodigingen voor een feestje! Aan ons en iedereen om voor de goede feestredenen te zorgen.”