Top-down of bottom-up?

Vaak wordt par­tic­i­patie ​‘geor­gan­iseerd’ vanu­it lokale over­he­den en zijn het burg­ers die par­ticiperen. Daar is op zich niks mis mee zolang par­tic­i­patie maar niet wordt gere­duceerd tot ver­plicht num­mer — want bij decreet bepaald, weet je wel. Par­tic­i­patie enkel om de democ­ra­tis­che legit­imiteit te ver­hogen, heeft geen meerwaarde.

Regel­matig zien we ook ini­ti­atieven van bewon­ers die zich organ­is­eren om een idee voor hun straat, buurt of gemeente vorm te geven. Zij zetten par­tic­i­patie in om mede­be­won­ers te betrekken en uitein­delijk ook het beleid in hun gemeente mee rond de tafel te krijgen.

We merken dat zow­el bewon­ers als belei­ds­mak­ers zoek­ende zijn om van bove­naf geor­gan­iseerde par­tic­i­patie en burg­erini­ti­atieven dichter bij elka­ar te bren­gen. Mobiel 21 gelooft sterk in par­tic­i­patie die burg­ers en over­he­den samen­brengt om de samen­lev­ing vorm te geven. Weg met hoorzit­tin­gen dus en leve par­tic­i­patie die ruimte laat voor ini­ti­atief zow­el van lokale over­he­den als van burg­ers. Burg­ers nemen zelf ini­ti­atief, omdat de bureau­cratie soms wat traag gaat, om waarde­volle ideeën af te toet­sen of om een sig­naal te geven. Over­he­den nemen ini­ti­atief om draagvlak te creëren, als leer­pro­ces of om het resul­taat van hun beslissin­gen beter te maken.

Begelei­d­ing op maat voor gemeenten

Mobiel 21 begelei­dt al jaren­lang grote en kleine par­tic­i­pati­etra­jecten rond duurzame mobiliteit, ver­vo­er­sar­moede, (verkeers)leefbaarheid … Het draai­boek par­tic­i­pati­etra­jecten dat we in 2013 pub­liceer­den, bli­jft een waarde­volle lei­draad. Ook onze bij­drage aan en ervarin­gen met de lab­o­ra­to­ria mobiele alter­natieven (LaMA) helpen gemeen­ten met hun participatietrajecten.

‘Hoe kun­nen we burg­ers bij ons beleid betrekken?’ Met die startvraag begint het voor gemeen­ten. Maar elk par­tic­i­pati­etra­ject is anders en wordt bepaald door de spec­i­fieke gemeen­telijke con­text. Mobiel 21 gelooft sterk in maatwerk. In al onze pro­jecten staat de mens cen­traal. In par­tic­i­patieprocessen ver­taalt deze focus zich in een ste­vige stake­hold­er­analyse- en bevrag­ing, open com­mu­ni­catie en aan­dacht voor groeps­dy­namiek. We hebben oog voor leer­processen bij zow­el burg­ers als beleidsmakers.

Par­tic­i­patie gaat ook over keuzes mak­en. Niet voor elke (fase van) belei­ds­besliss­ing of ‑uitvo­er­ing moet er par­tic­i­patie geor­gan­iseerd wor­den. Maar alti­jd moet er open en eerlijk gecom­mu­niceerd wor­den over het waarom van bepaalde keuzes en moet er open­heid zijn om in dialoog te gaan. Dat dat niet alti­jd makke­lijk is, dat weet Mobiel 21 ook. Daarom helpen we je ook daar graag mee op weg.

Onvoor­spel­baarheid omarmen

Een par­tic­i­patiepro­ces ver­loopt zelden rechtli­jnig. Mobiel 21 gelooft in actieve par­tic­i­patie waar bewon­ers niet alleen mee-denken maar ook mee-doen. Mobiel 21 durft zij­paden te bewan­de­len op de weg naar het ein­dresul­taat en deinst niet terug voor onvoor­spel­baarheid. Ons mul­ti­dis­ci­plinair team zet met plezi­er zijn cre­ativiteit in om processen op de rails te houden, ook de moeil­ijke. Mobiel 21 zoekt ten slotte graag mee naar nodi­ge, boeiende of vernieuwende part­ner­schap­pen om tot een beter resul­taat te komen.

Lokale ini­ti­atieven zetten mensen in beweging

De over­heid neemt niet langer alleen het ini­ti­atief als het over par­tic­i­patie gaat, gelukkig maar. Ini­ti­atieven van bewon­ers rond leef­baarheid, mobiliteit en pub­lieke ruimte rijzen als pad­den­stoe­len uit de grond. ​‘Hoe kan ik als bewon­er mee vorm geven aan mijn stad of gemeente?’ Met die vraag begint het vaak voor lokale ini­ti­atieven. Ze zoeken naar mogelijkhe­den om hun (fan­tastis­che) ideeën te realis­eren in hun straat/​buurt/​gemeente. En ze proberen mede­be­won­ers mee te nemen in het verhaal.

Een mooi voor­beeld van hoe Mobiel 21 lokale ini­ti­atieven facili­teert en onder­s­te­unt is Iedereen Goril­la, een beweg­ing die stri­jdt voor ste­den op de maat en het ritme van mensen.

Iedereen Goril­la ijvert voor:

• ruimte voor samen­leven en ontmoeten
• ruimte voor rust en natuur
• ruimte voor spel en creativiteit
• ruimte voor duurzame mobiliteit

Fietspark­ing nodig? Zo gefixt met Iedereen Gorilla.

Iedereen Goril­la vol­gt daarmee het voor­beeld van de inter­na­tionale beweg­ing Tac­ti­cal Urban­ism waar­bij exper­i­menten in de pub­lieke ruimte de stad een nieuwe vorm kun­nen geven. Nadruk ligt dan op acties met kort­stondi­ge, buur­top­bouwende prikkels die goed­koop en uit­brei­d­baar zijn om zo veran­der­ing op lange ter­mi­jn teweeg te brengen.

Jason Robert van The Bet­ter Block voegt daar aan toe: ​“Ik zie vaak dat de mensen in het stad­huis eigen­lijk je mede­standers zijn. Maar ze hebben een draai­boek en een hele­boel regels die ze moeten vol­gen, ook al houden die geen steek meer. Het is de rol van bewon­ers om daar veran­der­ing in proberen te brengen.”

Win win in alle richtingen

Als bewon­er is het belan­grijk dat je je stem kan lat­en horen, dat je actie kunt onderne­men en mensen mee laat dromen over een leef­bare stad. Als belei­ds­mak­er is het belan­grijk om te kijken, te voe­len en te horen wat er leeft in je gemeente. Wat zijn de noden, wensen en dromen? Wie zijn de actievelin­gen? En hoe kan ik inwon­ers warm mak­en om zelf ini­ti­atief te nemen? Dat vraagt zow­el van burg­ers als van lokale over­he­den een andere manier van kijken en denken.

Mobiel 21 denkt graag mee om par­tic­i­patie in alle mogelijke richtin­gen te lat­en sla­gen. Ga voor duurzame oplossin­gen en voor een leef­bare stad of gemeente op mensen­maat. Durf ook eens buiten de lijn­t­jes te kleuren en kies voor Mobiel 21 om jouw par­tic­i­pati­etra­ject een boost te geven.