Steden en regio's reageren in coronatijden met vernieuwende vervoersoplossingen: van pop-up fietspaden, over tijdelijke autovrije of autoluwe zones, tot parklets. Maar welke lessen kunnen we daaruit trekken voor de planning van duurzame mobiliteit op lange termijn?
In heel Europa zoeken steden naar duurzame oplossingen die toegankelijke, veilige en betaalbare mobiliteit bevorderen en tegelijk helpen om de doelstellingen van de Green Deal te realiseren. De themagids Planning for More Resilient and Robust Urban Mobility helpt steden daarbij. De nieuwe gids verzamelt lessen en best practices uit de pandemie voor de overgang naar een veerkrachtigere mobiliteit die ons bovendien beter voorbereidt op eventuele toekomstige crisissen.
Een crisis leidt tot veranderingen op lange termijn. Voor stedelijke mobiliteitsprofessionals is het beheer en de integratie van die veranderingsprocessen een belangrijke uitdaging. De overstap naar duurzamere mobiliteit vraagt om ingrijpende veranderingen van het huidige vervoerssysteem en betere infrastructuur voor actief reizen, openbaar vervoer, gedeeld vervoer en e‑mobiliteit.
De thematische gids introduceert het concept veerkracht van stedelijke mobiliteit en toont de waarde ervan in duurzame stedelijke mobiliteitsplanning (SUMP). De themagids bevat een reeks casestudies uit verschillende Europese steden. Daarbij zitten ook enkele CIVITAS-projecten zoals Park4SUMP, dat wij met Mobiel 21 coördineren.
Brussel als voorbeeld
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest reageerde op de Covid-19-pandemie door zijn infrastructuur aan te passen. De stad legde meer de nadruk op stappen en fietsen om mensen te overtuigen de auto te laten staan en om overvol openbaar vervoer te vermijden. Op drukke verkeersassen, zoals de Wetstraat, werd een volledig rijvak permanent omgevormd tot fietspad. Andere maatregelen hadden betrekking op parkeerbeheer. Zoals bijvoorbeeld in de Lombardstraat, waar drop-off zones voor scooter- en fietsdeelsystemen kwamen, in de buurt van openbaar vervoer en pleinen.
Wat handhaving betreft, voorkomen fietsnietjes, extra verkeersborden en groenaanplantingen dat automobilisten illegaal parkeren in de buurt van zebrapaden, kruispunten of verkeerslichten. En aan het Koningsplein en in de buurt van het Zoniënwoud verdwenen parkeerplaatsen om voetgangers en fietsers meer bewegingsvrijheid te geven. Uit monitoring en evaluatie is gebleken dat de mensen behoefte hebben aan meer groene zones, meer ruimte voor actieve mobiliteit en meer kindvriendelijke open(bare) ruimte. De belangrijkste onderliggende redenen zijn verkeersveiligheid, een betere luchtkwaliteit en sterkere sociale contacten. Stuk voor stuk belangrijk voor een betere lichamelijke en geestelijke gezondheid, ook na Covid-19.
Rotterdam: slimme parkeeroplossingen voor meer vrije openbare ruimte in de stad
Als reactie op minder parkeerbewegingen in de stad ondersteunde Rotterdam lokale ondernemers door hen toestemming te geven om uit te breiden naar de buitenruimte of terrassen aan te leggen. Hierdoor konden ze blijven draaien en bleef de schade voor de lokale economie beperkt. Voor bewoners maakten parklets openbare ruimte vrij door te zorgen voor meervoudig gebruik of een nieuwe invulling van parkeerplaatsen. Inwoners kregen de kans om de openbare ruimte zelf in te richten en te gebruiken. Dat deden ze door o.a. speelplekken, meer groen, fietsenstallingen of buurttuinen aan te leggen. Het experiment is intussen afgelopen, maar mensen kunnen nog altijd een verzoek indienen om een parkeerplaats in hun straat om te vormen.
De stad zorgt voor een efficiënt parkeerbeheer met behulp van scanauto’s. Deze scanauto’s zijn compatibel met de parkeersensoren die in bepaalde zones zijn geïnstalleerd. Die sensoren monitoren op hun beurt de bezette en vrije parkeerplaatsen in de stadswijken. Met behulp van de scanauto kan de lokale overheid controleren of voertuigen legaal geparkeerd staan, of het parkeergeld is betaald en of de parkeertijd wordt gerespecteerd. Op die manier helpen technologische toepassingen om het parkeerreglement te handhaven. Bovendien is Rotterdam een proefproject gestart met een parkeerapp om de verkeersdrukte te verminderen die ontstaat door automobilisten die rondrijden om een parkeerplaats te vinden.
Deze themagids is ontwikkeld in het kader van het CIVITAS SATELLITE-project, dat wordt gefinancierd door het Horizon 2020-programma voor onderzoek en innovatie van de Europese Unie onder subsidieovereenkomst nr. 713813.