Van­daag is fiets­beleid in Vlaan­deren er vooral op gericht om fiet­sen te stim­uleren en het aan­tal ver­plaatsin­gen met de fiets te ver­hogen. Belei­ds­mak­ers vertrekken daar­bij vanu­it een alge­meen beeld van ​‘de fietser’, die aange­moedigd wordt om vak­er te fiet­sen. Met suc­ces, want het aan­tal fietsver­plaatsin­gen neemt toe.

Meer fietsver­plaatsin­gen, meer diversiteit?

Toch rijst de vraag of deze toe­name in absolute aan­tallen ook betekent dat mensen die van­daag niet fiet­sen, of niet vaak fiet­sen, dat plots wel of vak­er doen. Het risi­co bestaat namelijk dat het huidi­ge fiets­beleid vooral mensen bereikt die sowieso al fre­quent fiet­sen, maar niet inspeelt op de noden van bevolk­ings­groepen die onderverte­gen­wo­ordigd zijn in de fietssta­tistieken. Anders gezegd: meer fietsver­plaatsin­gen, maar daarom niet meer diver­siteit in de groep van fietsers.

Ver­vo­er­sar­moede en de modal split

Een sti­j­gend aan­tal fietsver­plaatsin­gen kan een groeiende ongelijkheid maskeren, waar­bij bepaalde bevolk­ings­groepen niet geni­eten van de vele voorde­len die de fiets biedt. Als duurza­am, toe­ganke­lijk en relatief goed­koop ver­vo­ersmid­del heeft de fiets veel poten­tieel om ver­vo­er­sar­moede terug te drin­gen. Dat poten­tieel kan natu­urlijk enkel benut wor­den als fiet­sen zelf een inclusieve activiteit wordt, waar iedereen aan kan deelnemen.

Dit vraagt op zijn beurt om een fiets­beleid dat verder kijkt dan alleen de modal split. Een beleid ook dat bewust reken­ing houdt met de diver­siteit en het­ero­gen­iteit van Vlaamse fiet­sers, en de noden van bevolk­ings­groepen die onderverte­gen­wo­ordigd zijn in de fietssta­tistieken in het bijzonder.

Een blik op de 13 Vlaamse centrumsteden

Om lokale en regionale belei­ds­mak­ers te helpen bij het vor­mgeven van een inclusief fiets­beleid, zoomt een nieuw rap­port in op de ver­schillen tussen bevolk­ings­groepen qua fiets­bez­it, fiets­fre­quen­tie en fiets­ge­bruik. En dat aan de hand van gegevens voor de der­tien Vlaamse cen­trum­st­e­den. Hun relatief diverse bevolk­ing en hun voortrekker­srol op het vlak van mobiliteit en fiets­beleid maakt hen tot inter­es­sante cases.

Raad­pleeg de brochure onder­aan deze pag­i­na bij ​‘Down­loads’. Of klik hier.

Het rap­port brengt aller­lei fac­toren in reken­ing: van ges­lacht, leefti­jd, oplei­d­ingsniveau, inkomen en herkomst tot de aard van de fietsver­plaats­ing. Wat blijkt? Niet alle bevolk­ings­groepen in Vlaan­deren fiet­sen even fre­quent. Niet alle bevolk­ings­groepen fiet­sen voor dezelfde doelein­den. En er zijn grote ver­schillen tussen de der­tien centrumsteden. 

Enkele opval­lende cijfers…

• 23% van de huishoudens in Antwer­pen heeft geen eigen fiets
• 46% van de prak­tisch geschoolde mensen fietst nooit korte afstanden
• 75% van de Genke­naars fietst nooit naar het werk

Naar een inclusief en lokaal fietsbeleid

De inzicht­en in het rap­port vor­men een start­punt voor belei­ds­mak­ers om hun beeld van fiet­sers in Vlaan­deren te diver­si­fiëren, en hun mobiliteitsvisies, belei­d­splan­nen en com­mu­ni­catiecam­pagnes aan deze diverse realiteit aan te passen. Enkel zo kun­nen ze fiet­sen heel gericht stim­uleren bij bevolk­ings­groepen die op dit moment nog onderverte­gen­wo­ordigd zijn in de fietsstatistieken.