Een reis door Stockholm met FastTrack
Een reis door Stockholm met FastTrack

Stockholm is één van de vier ambassadeurssteden in het FastTrack-project dat lokale overheden in heel Europa helpt om de ontwikkeling van duurzame mobiliteitsinnovaties te versnellen. Ze nam een nieuwsgierige delegatie met veel plezier op sleeptouw om hun innovatieve mobiliteitsontwikkelingen te tonen én te laten ervaren.

Stock­holm heeft zich ertoe ver­bon­den om het gebruik van fos­siele brand­stof­fen in de mobiliteit van de stad tegen 2040 volledig te ver­ban­nen. De ambitieuze acties van de stad om dat doel te bereiken, omvat­ten o.a.:

  • een inno­vatief pro­gram­ma voor schone voertuigen; 
  • een tol­zone (of con­gestieheff­in­gszone) in de bin­nen­stad en milieu­zone voor zware voertuigen; 
  • een reeks ini­ti­atieven voor duurzame logistiek; 
  • de instal­latie van 4.000 open­bare oplaad­pun­ten voor e‑voertuigen.

Zee­havenge­bied als duurzame en bereik­bare woonwijk 

De studi­e­tour start in het konin­klijke zee­havenge­bied (Nor­ra Djurgårdsstaden), een voor­ma­lige plek van bedri­jvigheid en opslag­plaats voor gas andere indus­triële pro­ducten. In 2010 werd het eerste duurzame ontwik­kel­ings­plan opge­maakt om van deze wijk een aantrekke­lijke woon­bu­urt te mak­en. Sinds­di­en is het een test­plek voor nieuwe duurzame tech­nieken op het vlak van stad­son­twik­kel­ing. De wijk ligt een korte metror­it van het stad­s­cen­trum en groeit nog jaar­lijks. Uitdagin­gen zoals grond­vervuil­ing en het ver­men­gen van indus­trie en woon­gele­gen­heid wor­den gaan­deweg aangepakt. Open­baar ver­vo­er is de ruggen­graat van deze buurt met een goede metro­con­nec­tie, een boot­ser­vice, bussen en op ter­mi­jn ook een nieuwe tramlijn. 

The path of life’, een artistiek aan­gelegd wan­del- en fietspad, brengt ons van de uit­gang van de metro voor­bij een sportveld, kinderdagverbli­jf en school tot leegstaande oude gasop­slag­plaat­sen. De gebouwen zijn meer dan 100 jaar oud en bescher­md erf­goed. Deze mag­ni­fieke ronde bak­ste­nen gebouwen zullen van­bin­nen omge­bouwd wor­den tot een cin­e­ma. Maar er zijn ook wildere plan­nen zoals een plan­e­tar­i­um of zwembad. 

De vol­gende stop is een woonge­bied met duurzame apparte­ments­ge­bouwen omringd door groen. De par­keer­nor­men voor dit gebied zijn streng, met slechts een halve par­keer­plaats per apparte­ment. En voor bedri­jf­s­ge­bouwen is het nog strik­ter. In de toekomst is het de bedoel­ing om straat­park­eren gro­ten­deels te ver­ban­nen door een apart par­keerge­bouw, met fietspark­ing, te bouwen. Verder zijn er spec­i­fieke par­keer­plaat­sen voor­be­houden voor elek­trisch autodelen. 

De stad hanteert een mobiliteitsin­dex voor bouwon­twikke­laars waar­bij pun­ten verza­meld wor­den voor autode­len, fietspark­ing en zo meer. Het is ver­plicht om een bepaalde min­i­mum­score te behalen. Wan­neer de score hoog genoeg is kun­nen ontwikke­laars de par­keer­nor­men zelfs nog ver­min­deren. Een inter­es­sante optie want park­ing aan­leggen is een zeer kostelijke zaak in Stockholm. 

Daar­naast wor­den de gebouwen in het com­plex zo duurza­am mogelijk beheerd door regen­wa­terop­slag te organ­is­eren op straat en nieuwe tech­nieken voor groene en duurzame energie uit te testen. Afval wordt trouwens afgevo­erd via onder­grondse buizen die meteen naar een inza­mel- en verdeelpunt gaan. Zo beperken ze dus ook het ver­vo­er van afval op straat. De omgev­ing rond de apparte­menten is zoveel mogelijk onthard met groene park­jes die de bewon­ers zelf inricht­en en beheren. De strat­en in deze buurt zijn dus meer dan enkel voor (auto)verkeer. Ze zijn ook een plek om te sporten, verbli­jven, mekaar te ont­moeten, … Een deel van de wijk zal in de toekomst zelfs com­pleet autovrij gemaakt wor­den. Het klinkt bij­na als een droom. En dat is het ook een beet­je, want voor­lop­ig is wonen in deze wijk vooral voor de hap­py few’ die het kun­nen betal­en. Enkele sociale wonin­gen in de buurt niet te na gesproken. 

De tour in deze wijk eindigt met een bezoek aan het tram­mu­se­um waar we in de rijke geschiede­nis van het open­baar ver­vo­er in Stock­holm duiken. 

Duurzame logistiek in het stadscentrum 

De vol­gende stop op de route is het Mass­lo­gis­tik­cen­ter’ waar steen en grani­et opges­la­gen en ver­vo­erd wor­den om bijvoor­beeld nieuwe eilan­den te bouwen. De groot­ste uitdag­ing is het ver­vo­eren, sorteren en schoon­mak­en van deze pro­ducten. Via een Europees CIV­I­TAS project ECCEN­TRIC vond het stads­bestu­ur een oploss­ing met bin­nen­vaartschep­en. De stad droomt er al van om dezelfde tech­niek bin­nenko­rt ook toe te passen in het cen­trum. Daar loert echter een nieuwe uitdag­ing, want zelfs op elek­triciteit zor­gen deze schep­en voor gelu­idsover­last, stofvervuil­ing, … Ges­loten schep­en kun­nen de oploss­ing zijn. De zoek­tocht is alvast gestart. 

Open­baar ver­vo­er en autonome bussen 

De studiereis eindigt in Akalla, een buiten­wijk op 25 min met de metro vanu­it het stad­s­cen­trum. Akalla is een kleur­rijke, mul­ti­cul­turele wijk met exo­tis­che winkels en restau­rants. Ze wordt sinds jaar en dag bedi­end door één metroli­jn. Daar kwam recent een volledig elek­trisch bus­li­jn bij richt­ing aan­gren­zende gemeen­ten. Het spe­ciale aan deze bus­li­jn is dat ze volledig func­tion­eert als een tram. Om een vlotte doorstro­ming te garan­deren rijdt ze in een aparte bed­ding met slimme ver­keer­slicht­en die voor­rang ver­lenen aan de bus en de reis­ti­jd sig­nif­i­cant ver­min­deren. Hier­door wordt de bus even betrouw­baar als metro’s en trams. 

Na een korte bus­rit arriv­eren we in een woon­wijk naast een voor­ma­lig vliegveld dat een volledi­ge makeover kreeg. Een woord­vo­erder van Nobi­na, de groot­ste open­baarver­vo­er­op­er­a­tor van Scan­di­nav­ië legt uit wat er zo uniek is aan deze wijk. Het ambitieuze plan dat het OV-bedri­jf, SL, in Stock­holm en het stadbestu­ur maak­ten voor de ontwik­kel­ing van de woon­wijk stelt zeer hoge doe­len voor het open­baar ver­vo­er. Een betrouw­baar topaan­bod van open­baar ver­vo­er moet ver­mi­j­den dat nieuwe inwon­ers meteen een auto, of tweede auto, aan­schaf­fen. Om auto­ge­bruik nog verder te ontraden, zijn er ook zeer weinig par­keer­plaat­sen zodat open­baar ver­vo­er de eerste keuze wordt voor nieuwe bewon­ers. Het blijkt alvast een goede invester­ing in de toekomst te zijn geweest. Want 67% van de inwon­ers gebruikt regel­matig het open­baar ver­vo­er. Dat is vergelijk­baar met de aan­tallen in het stadscentrum. 

Als first and last mile’ oploss­ing exper­i­menteert de stad met autonome bussen. Het zijn kleine bus­jes met 6 zit­plaat­sen die cir­culeren langs hot­pots en OV-haltes. Tij­dens strenge win­ters in Stock­holm bieden ze een alter­natief voor fiet­sers, min­der mobiele per­so­n­en, of oud­ers met buggy’s voor korte trips naar woon­zorg­cen­tra en super­mark­ten. De max­i­mum­snel­heid van zo’n bus bedraagt 20 km/​h. Voor­lop­ig wordt ze nog gedeel­telijk door een chauf­feur bestu­urd om vei­lighei­d­sre­de­nen. In de toekomst hopen ze dit via een apart beman­ningssys­teem volledig autonoom te bedi­enen. De pri­js van zo’n bus­rit is trouwens dezelfde als voor ander open­baar ver­vo­er en zit geïn­te­greerd in een MaaS-App van SL

De buurt en het open­baar ver­vo­er bli­jven intussen in volle ontwik­kel­ing. Zo dromen ze nog van geïn­te­greerde dien­sten, zoals pakketlev­er­ing, in de sta­tions. Onder­tussen wordt het er wel duur­der om te wonen. Maar de investerin­gen trekken intussen wel de com­peti­tie met andere buurten op gang getrokken ook daar een ver­snelling hoger te schake­len qua duurza­amheid, leef­baarheid en bereikbaarheid. 

CIV­I­TAS Fast­Track helpt lokale over­he­den in heel Europa om de ontwik­kel­ing van duurzame mobiliteitsin­no­vaties te ver­snellen. Het project pakt uitdagin­gen aan op het gebied van ken­nis­del­ing, goed bestu­ur, stake­hold­er­par­tic­i­patie, dataverza­mel­ing en financier­ing over cen­trale mobiliteitsthema’s zoals stedelijke logistiek, mul­ti­modaliteit, fiet­sen en meer.
Lees meer over CIV­I­TAS Fast­Track op onze website.

Deel dit artikel via: