Hoe houden we de nul?
Hoe houden we de nul?

Fervente fan, koele minnaar of regelrechte voetbalhater … Draai het of keer het zoals je wilt, feit is dat je dezer dagen maar moeilijk rond het WK-voetbal kunt. Dus sta ons toe om even een streepje voetbaljargon te gebruiken om de aandacht te vestigen op een etterende wonde die al jarenlang maar niet genezen wil: verkeersdoden.

De nul houden’, dus. Dat mag dan, afgaande op de super­latieven, voor de Rode Duiv­els niet meteen het streef­doel zijn, voor onze min­is­ters van mobiliteit lijkt De nul halen’ een doel dat almaar verder buiten bereik komt te liggen. Wij halen de VAR erbij voor een analyse.

Het rap­port van onze wegen oogt alvast niet zo fraai. De laat­ste Ver­keersvei­lighei­ds­barom­e­ter toont dat het aan­tal doden (ter plaatse) op onze wegen met meer dan 16% is geste­gen ten opzichte van dezelfde peri­ode vorig jaar. 326 per­so­n­en stier­ven dit jaar al in het ver­keer. Meer dan een kwart daar­van is voet­ganger of fietser. Het aan­tal fiets­do­den sti­jgt zelfs naar het hoog­ste aan­tal in de afgelopen 10 jaar (van 31 naar 49). In elk gewest gaan de cijfers in sti­j­gende lijn. En dat ondanks alle maa­trege­len, tech­nis­che inno­vaties, sen­si­bilis­er­ingscam­pagnes en sti­j­gende bud­get­ten voor infra­struc­tu­ur en vei­ligheid. Als Vision Zero’ een even verre droom blijkt als een cor­rup­tievri­je Wereld­voet­bal­bond, dan weet je dat je met een prob­leem zit. 

We kun­nen niet alles oplossen met tech­nolo­gie

    Jazek­er, tech­nolo­gie heeft de voor­bi­je decen­nia vele tien­duizen­den mensen­levens gered. Denk maar aan iets een­voudigs als de vei­lighei­ds­gordel, de dode­hoek­spiegel of automa­tis­che noodrem­sys­te­men. Snel­hei­dsver­lagin­gen en tra­ject­con­troles lei­den sys­tem­a­tisch tot min­der zware ongevallen en min­der ver­keers­do­den. Opval­lend: Vaak zijn tech­nol­o­gis­che inno­vaties vooral van toepass­ing op gemo­toriseerd ver­keer en niet zozeer op actieve wegge­bruik­ers. Die bli­jven cru gezegd in lev­en bij gratie van autotech­nolo­gie die hen genadig is. De drama­tis­che cijfers van de ver­keersvei­lighei­ds­barom­e­ter lat­en zien dat tech­nol­o­gis­che vooruit­gang duidelijk ook gren­zen kent als het erop aankomt om mensen­levens te redden. 

    Tech­nolo­gie bli­jft nodig om ons ver­keer veiliger te mak­en, maar de win­sten die we hier in de komende jaren mee kun­nen boeken, zullen eerder mar­gin­aal zijn. Niet new­er cars’ maar few­er cars’. Dat zou een veel grotere impact hebben om het eind­doel van nul ver­keers­do­den te halen. 

    We houden vast aan oude strate­gieën

      De meeste mensen houden niet zo van veran­der­ing. We wrin­gen ons in aller­lei bocht­en en doen er alles aan om alles zoveel mogelijk bij het oude te lat­en. Desnoods met wat van­dal­isme erbij als dat de zak­en kan doen stil­staan (of achteruit­gaan). Sinds 20 novem­ber, de Inter­na­tionale Herin­ner­ings­dag voor Ver­keerss­lachtof­fers van de Verenigde Naties, weten we echter ook dat oude recepten de voor­bi­je 50 jaar tot meer dan 80.000 (!!) ver­keers­do­den lei­d­den. Da’s de volledi­ge bevolk­ing van een gemid­delde Vlaamse cen­trum­stad, pak­weg Meche­len of Has­selt, naar het kerk­hof dra­gen. Het zijn 80.000 namen op een veel te lang tapi­jt tij­dens een her­denk­ingsmo­ment. Maar min­stens even erg is dat ze een veelvoud van mensen verte­gen­wo­ordi­gen met ver­dri­et dat nooit meer weggaat. 

      Intussen bli­jft Bel­gië koplop­er in het sub­sidiëren van fos­siele brand­stof­fen. En bij elke cri­sis klam­p­en we ons wan­hopig vast aan een verleden waar­van we eigen­lijk al lang weten dat het nooit zal/​mag terugk­eren. Waarom niet weer eens lekker oud­er­wets naar ons gezond boeren­ver­stand luis­teren dat zegt: eigen­lijk kan ik wel eens met de fiets naar het werk of de winkel, eigen­lijk is het toch wel inter­es­sant dat mijn werkgev­er een trein­abon­nement betaalt, eigen­lijk hoef ik geen drie keer per jaar op vliegvakantie … 

      We saboteren onze ster­spel­er

        We weten dat het open­baar ver­vo­er de ruggen­graat is van een gezond mobiliteitssys­teem. En toch moeten OV-maatschap­pi­jen het jaar na jaar met min­der bud­get doen, wor­den lij­nen afgeschaft, lan­delijke gebieden over het hoofd gezien en is Basis­bereik­baarheid intussen com­pleet uit­ge­hold.

        Het OV moet echt open­baar, en dus voor iedereen, wor­den zodat het over­al te lande toe­ganke­lijke mobiliteit garan­deert. De vraag of het dan nog rend­abel is, is echt niet de belan­grijk­ste. Leef­baarheid moet daar­ente­gen de belan­grijk­ste maat­staf zijn. Een betrouw­baar, com­fort­a­bel en betaal­baar open­baar ver­vo­er neemt namelijk de noodza­ak weg om in de auto te stap­pen. Uit­er­aard kan je niet alle autorit­ten voorkomen, je hebt alti­jd noodza­ke­lijk ver­keer. Maar in een wereld met fijn­mazig open­baar ver­vo­er, duurzame alter­natieven en goede voorzienin­gen staat dat noodza­ke­lijk ver­keer alvast nooit meer in de file. 

        Een hat­trick scoren met strat­en op mensenmaat 

        Nie­mand ziet graag mensen ster­ven, en ja, we hebben geprobeerd om ons ver­keer min­der moor­dend te mak­en. Maar toch is er in al die jaren ook een zek­er gevoel van gelaten­heid gekomen, dat ons ver­keer nu een­maal doden eist. Dat weigeren we te accepteren bij Mobiel 21, om de sim­pele reden dat ver­keers­do­den een (systeem)keuze zijn en niet zomaar een acci­dent. En dus zijn autoluwe dor­pen en ste­den de toekomst. Min­der autover­keer maakt ruimte vrij voor mensen om te dromen, om te her­ade­men, om beter te lev­en. Neem de auto weg, stim­uleer actieve en gedeelde mobiliteit, breng de nabi­jheid terug, en kijk hoe je hier­mee een zui­v­ere hat­trick scoort voor de maatschappij:

        • Nul ver­keers­do­den (miss­chien wel vóór 2050, stel je voor).
        • Gezon­dere dor­pen en ste­den met een menselijk­er en socialer karakter.
        • Het einde van ver­vo­er­sar­moede want iedereen ger­aakt waar hij of zij wil geraken.

          Tech­nolo­gie, wet­gev­ing en pre­ven­tie schurken tegen de gren­zen van hun kun­nen aan. Dus, beste belei­ds­mak­ers: put your mon­ey where your mouth is. En maak werk van deftige, betrouw­bare, com­fort­a­bele en betaal­bare ver­vo­erssys­te­men die écht het poten­tieel hebben om nul ver­keers­do­den te veroorza­k­en. Gooi dus de huidi­ge houd­ing van math­e­ma­tisch is alles nog mogelijk’ res­olu­ut over­bo­ord. Want het is niet min­der dan een zwak­te­bod als het over het terug­drin­gen van het aan­tal ver­keers­do­den gaat. En, beste Bel­gen, laat zien dat jul­lie je gedrag kun­nen en willen veran­deren. Met de cam­pagne 30 Dagen Min­der Wagen hebben jul­lie alvast bewezen dat het kan, als jul­lie de kans maar kri­j­gen. Ook de laat­ste Fiets­D­NA-enquête van Fiets­ber­aad toont dat we meer willen fiet­sen, zow­el func­tion­eel als voor het plezi­er. Maar ook hier doet een gebrek aan veilige infra­struc­tu­ur mensen twijfelen.

          Als we weigeren om echt te veran­deren, om echt te kiezen voor mensen­levens en lev­en­skwaliteit dan steve­nen we ook de komende decen­nia af op een schan­delijke ned­er­laag die nog jaren­lang in bloe­drode for­fait­ci­jfers op de tabellen zal staan.